L'usu melecinal de les aceiteres, coleópteros del xéneru "Berberomeloe", dexó la so integración na cultura de los pueblos nativos de la Península. Estos inseutos, que la so utilidá ye recordada entá en zones rurales, onde integraben el paisaxe antes de la llegada del home modernu.
CSIC.-Un estudiu lideráu por investigadores del Conseyu Cimeru d'Investigaciones Científiques (CSIC) asegura que los usos melecinales de los escarabayos conocíos popularmente como aceiteres (coleópteros del xéneru Berberomeloe) dexaron la so integración na cultura de los primeres pobladores de la Península Ibérica. El trabayu, qu'apaez publicáu na revista Journal of Ethnopharmacology, demuestra qu'estos inseutos yá formaben parte del paisaxe muncho primero de la llegada del home modernu
Esti coleópteru, unu de los más grandes d'Europa, ye reconocible pol so abdome allargáu de color negru trevesáu per bandes anaranxaes o coloraes. Presenta nos sos texíos cantaridina, un compuestu orgánicu bien tóxicu que ye xirgáu ante cualquier amenaza. Históricamente, esta sustancia emplegóse en medicina y veterinaria nel tratamientu d'afecciones de la piel, pero tamién como afrodisiaco y, inclusive,como un potente venenu.
“El nuesu estudiu demuestra que l'usu d'estos inseutos con fines melecinales n'humanos y nel ganáu viénose realizando na Península a lo llargo de tola hestoria. El trabayu tien una relevancia especial, yá que realizamos un aproximamientu novedosu al combinar téuniques procedentes de disciplines tan desemeyaes como la sistemática molecular y l'etnoloxía”, esplica l'investigador del CSIC nel Muséu Nacional de Ciencies Naturales Mario García París.
Matahomes, cura y carraleja son dalgunos de los nomes vernáculos d'esti inseutu na actualidá, acordies con la escoyeta realizada polos investigadores en percorriendo dellos pueblos del centru y el sur de la Península preguntando a los sos habitantes pol inseutu. El trabayu tamién interpreta dichos populares de carís relixosu. En munchos pueblos, faciendo un xuegu de palabres con cura, recuerden pronunciar esta frase cuando apaecía unu: “Cura, curato, si nun me das misa, te mato”.
“Esto demuestra que la conocencia de les sos propiedaes melecinales tresmitióse verbalmente mientres xeneraciones. La diversidá de tradiciones y nomes vernáculos, que xuben a casi 30, suxier una amplia reconocencia cultural en zones rurales”, amiesta l'investigador del CSIC.
Coles mesmes, los científicos llevaron a cabu un analís filoxenéticu de la diversidá d'ADN mitocondrial de les aceiteres. Les resultancies indiquen que los dos especies del xéneru Berberomeloe (majalis y insignis), dixebrar mientres el Miocenu (fai ente 23 y 5,3 millones d'años), ente que la especie majalis presenta una alta diversidá xenética, que s'estructura en dellos llinaxes estremaos dende finales del Pliocenu (fai unos 3 millones d'años).
“La investigación tien implicaciones dende un puntu de vista etnolóxicu, pero tamién biolóxicu. La reconocencia de la relevancia d'esti grupu d'inseutos nel desenvolvimientu cultural de los pueblos nativos pon de manifiestu la esistencia d'una conocencia dela naturaleza muncho más fondu de lo que davezu se considera. Esti legáu,parte del patrimoniu cultural européu, ta sumiendo demasiáu rápido, en paralelu a la perda de les técniques agrícoles tradicionales”, señala García París.
