Por Xosé González.- Los continuos cambeos producíos nes maneres d'esplotación agricola dende finales del sieglu XIX foron causando lenta pero gradualmente un importante tresformamientu na imaxen de l'Asturies rural con clares consecuencies sobre'l so paixase. La imaxen de la familia llabradora enfotada na recoyida de la yerba, una xera a la que se sumaben los vecinos d'otres caseríes ye daqué que siempre marcó'l ritmu d'explotación del campu asturianu, asina como la de los balagares que d'antiguo poblaren dichos campos, tou ello ye per desgracia cada vez más infrecuente.
Pero non solo'l cambéu nes maneres de esplotación ta tresformando'l paixase asturianu, esta tamién "la presión turistica" que ta contribuyendo en gran midía a modificar l'aspectu del mediu rural asturianu, les milenta urbanizaciones que s'estienden pola marina asturiana tán acabando cola nuesa arquitectura tradicional. Hasta fai dos decades al viaxar per Asturies podiamos contemplar el so paixase chiscáu de balagares, nomaos tamién "Facinas", estos podían vese dende'l estremu más occidental al más oriental y dende el cabu peñes hasta los puertos de monte del sur d'Asturies.
Practicamente sumieronse de les praderies asturianes yá que agora colo de empacar la yerba "grandes paquetes de forraxe envueltos en plasticu negru" ye realmente dificil veles. Los ganaderos aseguren que la yerba caltién meyor les sos propiedaes nutritives nestos silos y que'l ganau comelo meyor, ademas la so realización ye menos aballadora si la comparamos con la vara de yerba. Ensín animu de dir contra les nueves tecnologies y entendiendo que los tiempos camuden, tengo que dicir que ye una pena'l que se sustituya la tradicional vara de yerba por esta socesión de plasticos negros qu'anque sían más útiles tán acabando con una de les imaxenes tradicionales y tipiques d'Asturies.
El paixase asturianu se tresforma y non siempre pa bien, desgraciadamente tase perdiendo daqué típicu y socialmente bien gratificante como yera'l simple fechu de xuntase tola familia pa facer la vara, un elementu tradicional que forma parte del nuesu paixase. Lo que'antes yera bien común pa la xente mozo, eso de calcar la yerba mientres tornaben la "forquia y la trente" del padre y del güelu per desgracia van quedando en deshuso, ya que agora la mayoria de la xente mozo nun ve ni realiza estes xeres de campu "anque sía dacuandu", son loxicamente les coses que nos trai'l progresu.
La vara de yerba yera hasta nun fai munchos años un elementu avezáu na casi totalidá de los praos asturianos y anque inda solemos atopar con dalguna d'estes sencilles pero al impar practiques figures son realmente poques les que se ven "Ye daqué casi escaeciu". Ye urxente cavilgar sobre esta cuestión y adoptar toes aquelles mídies necesaries pa evitar que los valores etnograficos d'Asturies piérdanse irremediablemente y establecer ayudes ecomoniques non solo pa favorecer el caltenimientu del Patrimomiu Arquitectonicu y Cultural d'Asturies, sinón tamién pensando en dalgún tipu de sofitu que contribuya a que non desaparecan del nuesu paisaxe los tradicionales balagares.
